Ostatnio nierzadko spotkać można niedźwiedzie buszujące nie tylko w koszach na śmieci ustawionych przy parkingach, ale także przydomowych śmietnikach. Dlatego leśnicy zwracają się także do mieszkańców, aby nie wyrzucali padliny, czy lepiej zabezpieczali kompostowniki, gdyż niedźwiedzie lubią tam pogrzebać i robią to nawet w odległości 10 metrów od domów.

Narasta strach przed spotkaniem z niedźwiedziem

Leśnicy twierdzą, że niedźwiedziom nie przeszkadza bliskość człowieka, jego zapach. - To bardzo niedobry sygnał, stąd tylko krok do tzw. bliskich spotkań. Jeżeli zdarzają się przypadki groźne dla ludzi, wiadomo, że następny krok będzie groźny dla niedźwiedzia – przestrzegają.

Mimo że społeczność regionu jest świadoma, że żyje wśród drapieżników, to narasta strach przed spotkaniem z niedźwiedziem. Tym bardziej, że to właśnie na Podkarpaciu żyje ponad 200 niedźwiedzi, czyli 90 proc. krajowej populacji tego drapieżnika.

Niedźwiedzie nie mają złych intencji

Chodząc po lesie trzeba pamiętać, że niedźwiedź nie ma interesu, żeby nas atakować. Jeżeli wchodzimy w młodnik, nawet na szlaku turystycznym, należy zachowywać się w miarę głośnio. W naturalnym odruchu niedźwiedzi rzuci się do ucieczki.

Leśnicy zwracają również uwagę, że nie powinniśmy podchodzić do dzikich zwierząt, nawet tych, które pozwalają do siebie podejść. To może oznaczać, że jest chore lub oswojone. - Nie wiadomo, jak się zachowa, bo zwierzę nie myśli, tylko działa instynktownie - podkreślają leśnicy.

I dodają, że jeżeli dorosły osobnik się z czymś oswoi, to przekaże te zachowania potomstwu, ono też będzie miało mniejszy dystans do ludzi.

Wieloletnia walka z niedźwiedziami już za nami

Bezkompromisowa walka człowieka z niedźwiedziem trwała całe stulecia. Gdziekolwiek się ten zwierz pojawił, był bezwzględnie zabijany. Pierwsze próby jego ochrony podjęto przed drugą wojną światową. W rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z 1927 r. zakazano polowania na samice z młodymi, a tym samym również na młode.

Natomiast w kwartalniku „Echa Leśne” z 2014 r. Edward Marszałek, rzecznik prasowy RDLP w Krośnie, przypomina historię polowania w Karpatach Wschodnich. W styczniu 1931 r. hrabia Alfred Potocki zabił niedźwiedzice z młodym, niestety po zabiciu samicy nie przeżył również drugi, prowadzony przez nią niedźwiadek. Po licznych pismach i protestach ministerstwo rolnictwa wydało zakaz odstrzału niedźwiedzi, który miał obowiązywać do 1934 r., a władze sądowe rozpoczęły śledztwo przeciwko Potockiemu.

Zwierzę objęte ścisłą ochroną gatunkową

Niedźwiedzie pełną ochroną zostały objęte w 1952 r., a od 2001 r. mają status gatunku objętego ochroną ścisłą.

Jak nie spotkać niedźwiedzia i co zrobić, gdy się już na niego natkniemy – poradnik

Niedźwiedzie zazwyczaj unikają człowieka, ale do spotkania może dojść. Aby spotkanie takie było bezpieczne i pozostało miłym wspomnieniem z górskiej wycieczki, a nie zakończyło się uszczerbkiem na zdrowiu, należy zachować kilka podstawowych zasad:

   • przed wyjściem w góry należy sprawdzić, czy ze względu na niedźwiedzie zamknięte są jakieś szlaki oraz unikać przebywania w rejonie występowania niedźwiedzi po zmroku;

   • nie chodzić po zmroku samemu, niedźwiedzie unikają grup ludzi, szczególnie głośno rozmawiających;

   • nie wchodzić w gęste zarośla (młodniki, uprawy), gdzie mogą przebywać niedźwiedzie, gdzie nie mamy szans na wcześniejsze zauważenie zwierzęcia, a ono na zauważenie nas;

   • jedzenie powinno być szczelnie zapakowane, aby jego zapach nie skusił niedźwiedzia;

gdy spotkasz niedźwiedzia:

   • należy oddalić się w sposób cichy i spokojny – nie należy uciekać, aby niedźwiedź nie potraktował cię jak zdobycz. Nie należy także wchodzić na drzewo, niedźwiedź robi to znacznie lepiej;

   • szczególnie ostrożnie należy się wycofać, jeśli natrafimy na młode niedźwiadki, samica w ich obronie może być bardzo niebezpieczna;

   • nie wolno karmić niedźwiedzi, ani zostawiać resztek jedzenia, opakowań, które mogą je zainteresować, gdyż niedźwiedzie szczególnie niebezpieczne są podczas żerowania;

   • nie wolno zbliżać się do niedźwiedzia, np. aby zrobić zdjęcia czy sfilmować go. Błysk flesza lub ostre oświetlenie latarką może go rozdrażnić;

   • jeśli staniesz z niedźwiedziem oko w oko, należy delikatnie rozpiąć pas biodrowy plecaka, aby w razie czego móc go zrzucić – może zainteresuje się nim. Nie rób gwałtownych ruchów, kontroluj jego zachowanie (nie patrz mu w oczy);

   • jeśli niedźwiedź obserwuje cię i ma uszy położone do tyłu, nawet nie ruszaj się, powoli wycofuj się. Jeżeli jesteś z dziećmi, zwracaj uwagę na ich zachowanie;

   • jeśli jednak niedźwiedź nie straci zainteresowania tobą, delikatnie połóż się na ziemi, podkurcz nogi, osłoń rękoma szyję i twarz – w większości przypadków niedźwiedź zostawi Cię w spokoju – w najgorszym razie powinien najwyżej podrapać.

* Informator powstał przy współpracy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie, Wydziału Środowiska i Rolnictwa PUW oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii