Jazda po spożyciu alkoholu stanowi poważny problem społeczny. Reakcją na skalę tego problemu jest stopniowe zaostrzanie przepisów prawa. Obecnie największą dolegliwością dla osób skazanych za jazdę po spożyciu alkoholu nie jest wcale ani kara grzywny, ani nawet kara pozbawienia wolności.
Coraz częściej największą karą dla takich osób jest zakazanie przez sąd prowadzenia pojazdów w przyszłości. Co ważne, w pewnych przypadkach taka kara jest obowiązkowa, a zakaz może obowiązywać nawet przez 15 lat.
Po użyciu czy już w stanie nietrzeźwości?
Jazda „po spożyciu” alkoholu to w sensie prawnym dwa rodzaje zakazanych zachowań. Różnią się one ilością „spożytego” alkoholu:
1. jazda „po użyciu” alkoholu
2. jazda „w stanie nietrzeźwości”
Jazda „po użyciu” alkoholu to prowadzenie pojazdu, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie kierującego wynosi lub prowadzi do:
1. stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu, albo
2. obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Jazda w „stanie nietrzeźwości” to jazda po większej ilości alkoholu. Powoduje ona zwiększenie odpowiedzialności karnej (ze względu na zwiększone niebezpieczeństwo kierującego) i ma miejsce jeżeli:
1. zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5‰ albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
2. zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Samochodem, czy także na rowerze?
Istotny jest także podział odpowiedzialności ze względu na rodzaj prowadzonego pojazdu oraz miejsce jego prowadzenia. Prowadzenie pojazdu może dotyczyć:
1. prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym; albo
2. prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu.
Pojazdem mechanicznym jest nie tylko samochód, ale także maszyny rolnicze (np. ciągnik, czy kombajn), skuter (także o pojemności 50 cm3) albo quad. Pojazdami niemechanicznymi są natomiast na przykład rower, czy wóz zaprzęgowy.
Przypadki odpowiedzialności za jazdę „na podwójnym gazie”
Biorąc pod uwagę omówione przed chwilą podziały, odpowiedzialność za jazdę „na podwójnym gazie” można podzielić na:
1. wykroczenie prowadzenia pojazdu mechanicznego „po użyciu” alkoholu;
2. przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego „w stanie nietrzeźwości”;
3. wykroczenie prowadzenia pojazdu niemechanicznego na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu „po użyciu” alkoholu albo „w stanie nietrzeźwości”.
Co grozi za wykroczenie?
Za prowadzenie pojazdu mechanicznego „po użyciu” alkoholu (czyli za popełnienie wykroczenia) grozi kara aresztu albo grzywna w wysokości od 50 do 5000 złotych. W takim przypadku sąd obowiązkowo nakłada także zakaz prowadzenia pojazdów przez okres od 6 miesięcy do 3 lat. I to właśnie ten zakaz stanowi zazwyczaj najbardziej dolegliwą karę za popełnienie wykroczenia.
Za popełnienie wykroczenia prowadzenia pojazdu innego niż mechaniczny w stanie „po użyciu” alkoholu albo „w stanie nietrzeźwości” grozi kara grzywny albo kara aresztu (w przypadku jazdy „po użyciu” do 14 dni, w przypadku jazdy „w stanie nietrzeźwości” do 30 dni). W przypadku takiego wykroczenie, sąd nie ma obowiązku zakazania prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne w przyszłości, ale może to zrobić. I takie ograniczenie jest coraz częściej stosowane jako najbardziej dolegliwe.
Co grozi za przestępstwo?
Za popełnienie przestępstwa – prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, wymiar kary jest już znacznie surowszy. Oskarżonemu grozi kara grzywny (teoretycznie może ona wynosić nawet ponad 1 milion złotych), kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat 2.
Dodatkowo, jeżeli przestępstwo zostanie popełnione w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów nałożonego wcześniej (np. na skutek popełnienia wykroczenia), kara pozbawienia wolności ulega zaostrzeniu – może zostać wymierzona w wysokości od 3 miesięcy do 5 lat.
W przypadku skazania za przestępstwo sąd obowiązkowo (w każdym przypadku!) zakazuje prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju (np. zgodnie z kategoriami wymaganymi dla prowadzenia danych pojazdów) na okres od 3 lat do 15.
Dodatkową dolegliwością jest obowiązkowe nakazanie zapłaty tzw. świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 5000 złotych do 60000 złotych.
Wojciech Rudzki
Prowadzi kancelarię adwokacką w Krakowie i Warszawie. Pomaga rozwiązywać rolnikom i przedsiębiorcom z branży rolnej codzienne problemy prawne.
