Nasza warzywna królowa jesieni jest źródłem karotenoidów, witamin i składników mineralnych. Dynia ma także wiele zastosowań, nie tylko w przemyśle spożywczym.
Właściwości zdrowotne dyni - karotenoidy
Źródłem ogromnych właściwości zdrowotnych dyni jest jej żółtopomarańczowy miąższ, który zawiera przede wszystkim grupę naturalnych barwników roślinnych – karotenoidów. Biorą one udział w procesie fotosyntezy i chronią chloroplasty rośliny przed fotoutleniającym zniszczeniem. Występujące w dyni karotenoidy poprzez swoje właściwości zdrowotne, pełnią także istotne funkcje w organizmach ludzi i zwierząt – wspomagają system immunologiczny, dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym zmniejszają ryzyko występowania nowotworów, a także zapobiegają chorobom oczu, serca i skóry.
Dwa główne karotenoidy, które znajdziemy w dyni, to luteina (naturalny filtr chroniący oko przed promieniowaniem UVA i UVB) i likopen (zmniejsza ryzyko zawału serca i rozwoju nowotworów, w szczególności raka prostaty, a także zwiększa odporność skóry na promieniowanie słoneczne).
Należy dodać, że odmiany tego warzywa charakteryzujące się silnie pomarańczowym zabarwieniem miąższu wykazują dodatkowe właściwości zdrowotne dla naszego organizmu, poprzez dostarczanie mu dużej ilości karotenu (głównie α i β), który w przewodzie pokarmowym przekształca się w witaminę A. Ta z kolei bierze udział w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie. Odpowiada m.in. za wzmacnianie odporności, stan szkliwa nazębnego, prawidłowe widzenie i wygląd skóry.
Właściwości zdrowotne dyni - witaminy
Właściwości zdrowotne dyni związane są także z zawartością witamin C, E, B6, B1, B2, B3 (PP), K, folianów, a także składników mineralnych takich jak: potas, fosfor, magnez, żelazo i selen. Dynia odznacza się wysoką zawartością błonnika, dzięki czemu działa łagodząco i regenerująco na przewód pokarmowy człowieka. Cenne właściwości zdrowotne mają także pestki dyni, które zawierają pełnowartościowe tłuszcze roślinne oraz stanowią najbardziej przystępne źródło organicznego, łatwo przyswajalnego cynku (odpowiedzialnego za zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci, a także szybsze gojenie się ran).
Jak już na wstępie ocenić właściwości zdrowotne dyni ?
Przy wyborze dyni istotny jest przede wszystkim wygląd owocu, który może nam już na wstępie podpowiedzieć, która dynia będzie miała większe właściwości zdrowotne. Należy zwrócić uwagę na stopień nasycenia zabarwienia miąższu, ładne wybarwienie skórki oraz nieznaczne jej występowanie, co ułatwi wykorzystanie dyni. Zabarwienie miąższu zależy od zawartości β-karotenu. Ciemnopomarańczowe owoce zawierają go więcej, zaś jasnożółte – mniej. Dodatkową ważną cechą przy wyborze owoców dyni jest zawartość suchej substancji. Owoce, które zawierają więcej suchej substancji, jednocześnie będą miały większe właściwości zdrowotne poprzez większą zawartość m.in. witamin, składników mineralnych, błonnika czy pektyny. Takie dynie są bardziej jędrne i zbite, dzięki czemu możemy wykorzystać je także do zrobienia przetworów.
Dynie są ubogie jedynie w kalorie
Dynie można zaliczyć do warzyw niskokalorycznych (około 28 kcal w 100 g). Mają jednak wysoki indeks glikemiczny (75). Zjedzenie jednej porcji dyni nie będzie miało większego wpływu na poziom glukozy we krwi i związanych z tym konsekwencji. Dynia w prawie 90% składa się z wody i zawiera stosunkowo mało węglowodanów (7-8 g/100 g świeżej masy), co powoduje, że ma ona niski ładunek glikemiczny. W praktyce wygląda to następująco: dynia ma wysoki indeks glikemiczny (75), ale przeciętna porcja dyni ważąca 100 gram zawiera 8 g węglowodanów, a więc jej ładunek glikemiczny wynosi zaledwie 6, czyli ma niską wartość. Niektóre produkty mogą mieć wysoki indeks glikemiczny, ale ze względu na małą zawartość węglowodanów nie mają większego wpływu na poziom glukozy i insuliny we krwi. Podsumowując należy podkreślić, że właściwości zdrowotne dyni są bardzo duże. Zawieraja w sobie wiele cennych składników odżywczych, a co najważniejsze jest bardzo smaczne. Nie zapominajmy o jej bogactwie, ponieważ gości na naszych stołach jedynie kilka miesięcy w roku.
Źródło: SGGW
