Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) to roślina powszechnie występująca na łąkach, przydrożach, brzegach pól i lasów oraz w rowach. Może rosnąć wszędzie i bez większych wymagań.

Jak rozpoznań roślinę?
Starzec jakubek ma wysoką, charakterystyczną łodygę, osiągającą nawet 120 cm wysokości. Łodyga rozgałęzia się tworząc nagie lub wełnisto owłosione długie pędy. Liście są lirowate i pierzastodzielne, a ich odcinki odstają od łodyg niemal pod kątem prostym. Im wyżej położone, tym są mniejsze.  Na samym szczycie łodygi występuje okazały, luźny i rozpierzchły kwiatostan.
Roślina ta kwitnie od czerwca do września.  Wkrótce po kwitnieniu pojawiają się jedwabiste, białe włoski.

Niezawodny środek rozkurczowy
Jeszcze w latach 80 XX w. stosowano nalewki i napary z ziela starca jakubka jako środek rozkurczowy, hamujący nadmierne krwawienia miesiączkowe, znoszący kolki, skurcze jelit, obniżający ciśnienie krwi, moczopędny i pobudzający czynności wątroby.

W tradycyjnej medycynie naturalnej ziele jakubka było polecane przy chorobach wątroby, a zewnętrznie w leczeniu nowotworów, wyprysków i trudno gojących się ran. Rozwój nowoczesnej medycyny konwencjonalnej spowodował, że zachwyt towarzyszący leczniczym właściwościom roślin z gatunku starca jakubka, stopniowo zmniejszał się.

Z czego wynika niebezpieczeństwo starca?
Okazało się, że cała rodzina starców zawiera alkaloidy pirolizydynowe, które działają mutagennie, kancerogennie i hepatotoksycznie. Stwierdzono to doświadczalnie na zwierzętach, używając czystych form alkaloidów.

Starzec jakubek zawiera alkaloidy – 0,2 proc. w suchej masie, do 2,5 proc. olejku eterycznego, ok. 4,8 proc. soli mineralnych (sporo fosforu), inulinę, flawonoidy (rutyna).

Działanie hepatotoksyczne całej rodziny starców zostało zgłoszone już w 1920 r., a w latach 50. XX w. ustalono przemiany alkaloidów pirolizydynowych i powstawanie toksycznych metabolitów. Właśnie ze względu na to działanie, roślina straciła znaczenie w medycynie.

Wprawdzie alkaloidy występują dość powszechnie, ich związki zawierają tak znane rośliny jak: żywokost, lepiężnik, podbiał, żmijowiec, ogórecznik czy farbownik, to w ich przypadku stężenie alkaloidów jest nieznaczne, natomiast w przypadku starców, w tym starca jakubka – bardzo duże.

Dlatego dziś zaleca się używanie ekstraktów uzyskiwanych z liści i kwiatów starca jakubka tylko do krótkotrwałych kuracji. W żadnym wypadku nie należy podawać go kobietom w ciąży lub matkom karmiącym.

Śmiertelne zagrożenie dla zwierząt hodowlanych i domowych
Starzec łąkowy jest szczególnie niebezpieczny dla koni i kuców, niezależnie od tego czy jest  świeży, zwiędły czy wysuszony. Nie ma znaczenia czy koń jednorazowo spożyje większą ilości, czy też niewielkie jego ilości w dłuższym okresie, gdyż kumuluje się on w organizmie. Zatrucie wyniszcza wątrobę oraz prowadzi do uszkodzeń neurologicznych, w skutek czego następuje śmierć zwierzęcia.

Ponadto nawet niewielka dawka wyciągu ze starca jakubka jest bardzo niebezpieczna dla małych zwierząt domowych – psów, kotów. Może stanowić dla nich nawet śmiertelne zagrożenie.