W dniu 17 grudnia 2019 r. odbyło się pierwsze robocze spotkanie Branżowego Porozumienia ds. Walki z ASF, w którym wzięli udział przedstawiciele GIW, resortu rolnictwa oraz eksperci i przedstawiciele organizacji branżowych.

Z siedmiu tematów wyznaczonych do dyskusji omówione jedynie: koordynacja i organizacja zwalczania ASF, bioasekuracja oraz redukcja populacji dzików. W trakcie spotkania ustalono, że w obecnym programie walki z ASF brak jest spójnej koncepcji z uwzględnieniem działań resortu rolnictwa, środowiska, spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej i infrastruktury. Poniżej zostały przedstawiamy konkluzje Porozumienia z dyskusji.

Centralna i wojewódzka koordynacja walki z wirusem ASF
Porozumienie proponuje powołanie Koordynatora ds. walki z ASF przy Radzie Ministrów podlegającego bezpośrednio pod premiera. Koordynator przejmie część kompetencji resortu rolnictwa, środowiska, spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej i infrastruktury w zakresie walki z ASF.

- Jesteśmy za utworzeniem Centralnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (CZZK) uzbrojonego w wiedzę i kompetencje z zakresu rolnictwa, przemysłu mięsnego i łowiectwa, zarządzanego przez Koordynatora, w którego skład wejdą przedstawiciele: Inspekcji Weterynaryjnej, nauki, służb mundurowych, organizacji producentów i przetwórców trzody chlewnej (Porozumienie), myśliwych, Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, mediów publicznych. Celem działania CZZK będzie funkcja doradcza, pomoc w przygotowaniu centralnego planu działań kryzysowych wraz z planem finansowym, monitorowanie realizacji oraz proponowanie zmian do planu. CZZK zajmie się monitoringiem działań Wojewódzkich Zespołów Zarządzania Kryzysowego (WZZK), które przygotują plany kryzysowe dla poszczególnych województw. Na czele WZZK staną wojewodowie, którzy otrzymają daleko idące kompetencje do podejmowania wiążących decyzji w sprawie - czytamy w dalszej części komunikatu.

Zdaniem Porozumienia niezbędne jest wydzielenie zakładów mięsnych ze stref ASF- niezależnie od położenia administracyjnego oraz bliskości strefy. Położenie zakładu przetwórczego w odległości 10 km od ogniska ASF może spowodować zablokowanie przemieszczania świń na 40/30 dni. Zakład pozbawiony surowca przez ponad miesiąc czasu nie ma szans na przetrwanie. Ponadto zakład ten traci z dnia na dzień swoje rynki zbytu. Jeżeli Skarb Państwa nie wypłaca odszkodowania przetwórcom, to przynajmniej przepisy powinny umożliwiać wydzielenie zakładu ze strefy niebieskiej, aby mógł on utrzymać swoje rynki zbytu zaopatrując się w surowiec spoza strefy niebieskiej. Zmiany przepisów w tym względzie wymagają negocjacji na szczeblu Komisji Europejskiej.

Zaostrzenie zasad bioasekuracji
Porozumienie opowiada się za likwidacją wszystkich gospodarstw utrzymujących świnie w gospodarstwach niespełniających minimalnych zasad bioasekuracji. Minimalne zasady bioasekuracji powinny obejmować również płot, który zapewnia oddzielenie części „czystej i brudnej” gospodarstwa. Do realizacji tego zadania niezbędne jest większe wsparcie finansowe ze strony Skarbu Państwa dla gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną.

W komunikacie czytamy także, że konieczna będzie likwidacji wszystkich stad trzody chlewnej, które nie zostały zarejestrowane i zgłoszone do Inspekcji Weterynaryjnej oraz likwidacji nielegalnych ubojów gospodarczych.

Członkowie Porozumienia uznali również, że konieczne jest usprawnieniem przemieszczania pod nadzorem weterynarii przebadanych świń pomiędzy strefami ASF. Niezrozumiałe są praktyki niektórych Powiatowych Lekarzy Weterynarii wstrzymujące takie przemieszczania.

Infrastruktura do zabezpieczenia bioasekuracji gospodarstw (np. niecki) powinna być budowana w trybie zgłoszenia, a nie pozwolenia budowlanego.

Ważne jest, żeby zasiedlenie każdej nowej fermy trzody chlewnej nastąpiło po kontroli Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie spełnienia zasad bioasekuracji.

Niezbędne jest wydanie wytycznych dotyczących bioasekuracji dla podmiotów transportujących świnie, zaopatrujących gospodarstwa z produkcją trzody chlewnej w pasze oraz inne środki produkcji, odbierające padlinę lub przemieszczające do innych rejonów sprzęt wykorzystywany w gospodarstwach.

Porozumienie oczekuje, że w trybie pilnym zostaną wydanie wytyczne określające zasady wejścia inspektorów weterynarii na fermy trzody chlewnej. W terenie zdarzają się bowiem przypadki, kiedy inspektorzy przychodzący sprawdzać na fermach zasady bioasekuracji sami tych zasad nie przestrzegają. Nie powinno być innych zasad wchodzenia na fermy dla personelu, a innych dla Inspekcji Weterynaryjnej. Inspektorzy, podobnie jak każda inna osoba wchodząca na fermę, stwarza realne zagrożenie przeniesienia choroby.

Zdaniem zebranych powinny powstać również wytyczne dla służb drogowych zamykających przepusty dla zwierząt. Służby drogowe powinny dostać szczegółowe instrukcje w jaki sposób zagrodzić przejście dla dzików pozostawiając możliwość przemieszczania się innym zwierzętom. W ramach tego działania powinna powstać mapa, pokazująca migracje dzików oraz newralgiczne miejsca, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę.

Bardzo ważne jest, żeby zasady bioasekuracji dla myśliwych powinny być jednakowe niezależnie od miejsca prowadzenia polowania. Należy wprowadzić zakaz zostawiania patrochów w środowisku w całym kraju. Pozyskane dziki powinny być patroszone w specjalnie do tego celu wyznaczonych miejscach przy punktach skupu. Wszystkie patrochy powinny być poddane utylizacji. Lokalizacje punktów skupu dzików powinny uwzględniać bezpieczną odległość od najbliżej położonej fermy lub gospodarstwa utrzymującego trzodę chlewną. Niezbędne będą szkolenia z zasad bioasekuracji dla wszystkich myśliwych.

Propozycje odnośnie redukcji populacji dzików
Porozumienie popiera zmiany Prawa łowieckiego zaproponowane w specustawie dotyczące ochrony prowadzonych polowań przez myśliwych oraz wyznaczonych przez wojewodę osób spośród służb mundurowych z uprawnieniami myśliwskimi. Myśliwy powinni mieć możliwość wykorzystywania noktowizorów oraz tłumików w czasie polowań.

Jedną z propozycji jest także przeprowadzanie polowań redukujących populację dzików w całym kraju, ze szczególnym uwzględnieniem rejonów o dużej koncentracji produkcji świń. Jednocześnie należy wyszukiwać i utylizować padłe dziki, a gospodarstwa powinny podnosić poziom bioasekuracji. Zdaniem Porozumienia okres zgłaszania polowań zbiorowych powinien być skrócony z 14 do 2 dni.

Zawnioskowano także o odławianie i utylizację dzików żerujących w miastach zamiast przemieszczania ich na tereny leśne. Myśliwi z łukami mogą w bezpieczny dla mieszkańców sposób ograniczyć populację dzików żerujących na terenach miejskich.

Zobacz również>> KRIR: Odstrzał dzików w miastach jest konieczny

Kolejną propozycją jest wprowadzenie  zmiany przepisów, które przeniosą obowiązek pokrycia kosztu utylizacji padłych dzików z właściciela gruntu na budżet państwa.

Porozumienie wnioskuje także, aby rolnicy mogli mieć możliwość stosowania pułapek samołownych na swoim terenie. Złowione dziki pod nadzorem PLW powinny być utylizowane.

Wyłączanie gruntów z obwodów łowieckich przez władze lokalne oraz osoby prywatne powinno wiązać się z wypłatą odszkodowań właścicieli wyłączonych gruntów za szkody łowieckie. Wysokość wypłacanych odszkodowań powinna być proporcjonalna do wielkości wyłącznych gruntów w stosunku do wszystkich wypłaconych odszkodowań poniesionych przez koło łowieckie.