Zbigniew Wróblewski z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka opublikowała istotne informacje dla hodowców, które wyjaśniają jak prawidłowo obserwować kał hodowanego bydła mlecznego. Krowa codziennie wydala 35–45 lub więcej kilogramów. Ilość wyprodukowanych odchodów może się różnić w zależności od spożycia paszy i wody i może być znacznie zmniejszona poprzez zakłócenia w przebiegu trawienia w przewodzie pokarmowym.

- Ocena kału może dostarczyć cennych informacji dotyczących miejsca i zakresu zarówno trawienia, jak i fermentacji zużytych pasz. Zazwyczaj większość paszy spożywanej przez krowy mleczne jest trawiona w żwaczu, a większość wchłaniania składników odżywczych następuje w żwaczu i jelicie cienkim. Gdy pasza nie jest odpowiednio fermentowana w żwaczu, niektóre niestrawione składniki pokarmowe mogą dotrzeć do jelita cienkiego. Zwykle te składniki odżywcze mogą być trawione i wchłaniane, ale jeśli ilość jest zbyt duża lub tempo przejścia jest zbyt szybkie, składniki odżywcze mogą nie ulegać zarówno trawieniu, jak i wchłanianiu w jelicie cienkim. Ostatnia możliwość trawienia i wchłaniania składników odżywczych zachodzi w jelicie grubym. Fermentacja w jelicie grubym zazwyczaj odgrywa niewielką rolę u krowy mlecznej. Gdy krowy spożywają pasze o małej zawartości włókna i zbyt wysokiej ilości węglowodanów niestrukturalnych (NSC), fermentacja w jelicie grubym może być zbyt duża, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie i produkcję krów. Wszelkie cząstki pokarmowe lub składniki odżywcze, które nie są trawione i wchłaniane, są wydalane z kałem i moczem – informuje Zbigniew Wróblewski z PFHBiPM.

Należy pamiętać, że ocena kału  nie jest nauką precyzyjną; nie może dostarczyć ostatecznych odpowiedzi na pytania żywieniowe. Może być przydatnym narzędziem diagnostycznym w niektórych kwestiach związanych ze zdrowiem, ale tylko daje wskazówkę, co może się zdarzyć podczas procesu trawienia.

- Ważne jest, aby zrozumieć, że nie ma  publikacji naukowych, które wykazują konkretne efekty żywieniowe na kolor kału, konsystencję lub zawartość składników odżywczych. Ponieważ jednak ocena kału ma pewien potencjał jako narzędzie do obserwacji żywienia i zdrowia, przygotowałem kilka znanych faktów związanych z oceną kału, aby pomóc w interpretacji wyników - dodaje specjalista z PFHBiPM.

Na co zwracać uwagę oceniając kał?

Kolor – Na kolor kału mają wpływ rodzaj paszy, stężenie żółci oraz tempo przejścia pasz i trawienia. Zazwyczaj kał jest ciemnozielony, gdy bydło pasie się świeżą paszą i ciemnieje do brązowo-oliwkowej, jeśli zwierzęta karmione są sianem, sianokiszonką. Gdy krowy spożywają dawkę zawierającą duże ilości ziarna, na przykład typowy TMR, kał ma zwykle kolor żółtej oliwki. Ten kolor wynika z połączenia ziarna i paszy i będzie różny w zależności od ilości ziarna i przetwarzania tego ziarna. Jeśli zwierzę doświadcza biegunki, kał może zmienić się na szary. Zwierzęta poddawane leczeniu mogą wydalać nieprawidłowe kolorowe odchody w wyniku podawania leków. Ciemny lub krwawy kał może wskazywać na krwotok w przewodzie pokarmowym, obecności mykotoksyn lub kokcydiozy. Jasnozielone lub żółtawe odchody w połączeniu z wodnistą biegunką może wynikać z infekcji bakteryjnych, takich jak salmonella.

Konsystencja – Konsystencja odchodów w dużej mierze zależy od zawartości wody i jest funkcją zawartości wilgoci w paszy i czasu, jaki pasza pozostaje w zwierzęciu. Normalny materiał kałowy ma średnią konsystencję podobną do owsianki i tworzy stos w kształcie kopuły o wysokości od 2,5 do 5,0 cm. Biegunka może być spowodowana zatruciem, infekcją lub pasożytami, ale może również wynikać z ekstensywnej fermentacji węglowodanów i zwiększonej produkcji kwasu mlekowego. Luźne odchody mogą również wynikać z nadmiernego spożycia białka lub wysokiego poziomu białka ulegającego rozkładowi w żwaczu. Jest to prawdopodobnie wynikiem zwiększonego zużycia wody przy próbie wydalenia nadmiaru azotu przez mocz. Ponadto obornik może być luźny w okresach stresu cieplnego. Ograniczone spożycie wody lub białka często prowadzi do bardziej jędrnych odchodów. Poważne odwodnienie powoduje powstanie twardego bulastego kału. Krowy z lewostronnym przemieszczonym trawieńcem często wydalają odchody o konsystencji pasty.

Zawartość – Idealnie, próbki kału powinny wskazywać na równomierne trawienie i wykorzystanie większości pasz i składników odżywczych. Jeśli zauważysz duże ilości  niestrawionego ziarna lub długie cząstki paszy (kawałki większe niż 1,25 cm), może to  wskazywać na słabą fermentację w żwaczu i prawdopodobnie zwiększoną fermentację w jelicie grubym. Fermentacja w jelicie jest dużo mniej cenna dla krowy niż fermentacja w żwaczu . Wynika to z faktu, że niewiele składników odżywczych może być wchłanianie w jelicie grubym. Dlatego też trawienie i fermentacja występujące w jelicie grubym ma małą wartość odżywczą  dla krowy. Obecność dużych cząstek paszy lub niestrawione ziarna mogą wskazywać, że krowy nie przeżuwają właściwie a treść żwacza ma przyspieszone tempo przejścia do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Przyczyną może być niewystarczające spożycie włókna (peNDF) skutecznego w stymulowaniu przeżuwania i utrzymania prawidłowego pH żwacza. W znacznej mierzę duże ilości niestrawionego ziarna mogą wskazać na niewłaściwe przetwarzanie ziarna (w tym całe ziarna  z kiszonki z kukurydzy). Składniki odżywcze z tych dużych części nie są dostępne dla zwierząt i trawienia mikrobiologicznego. Przyjrzyj się uważnie na żółty kolor kału, który może wskazywać ich obecność. Blady biały kolor na powierzchni kału, który jest wyschnięty wskazuje, że niestrawiona skrobia jest obecna i ilość białego koloru zależy od jej ilości. Obecność nadmiernej ilości śluzu wskazuje na przewlekłe zapalenie lub uszkodzenie tkanki jelita. Mogą być też zauważalne odlewy z mucyny. Wskazują one na uszkodzenie jelito grubego, prawdopodobnie spowodowane przez intensywną fermentację i niskie pH. Mucyna jest wytwarzana przez komórki wyściełające jelito, które mają za zadanie ochronę chorej powierzchnia. Kał, który wydaje się pienisty lub musujący może wskazywać na kwasicę mleczanową lub nadmierną fermentację w końcowym odcinku przewodu pokarmowego w wyniku czego powstaje nadmierna  produkcja gazów (metan).

Prawidłowa analiza fizyczna

Specjalista podpowiada, że w celu oceny rozmiaru cząstek obornika najlepiej wyjść przez oborę i oglądać kał u krów w grupie żywieniowej i w całej oborze. Należy zwrócić szczególną uwagę na świeżo wydalony kał I sprawdzić konsystencję odchodów w grupach laktacyjnych zwierząt. Mogą one mieć pewną zmienność. Wyraźne dobowe zmiany wydalania kału są normalne dla krów mlecznych w okresie laktacji. Te dzienne zmiany wynikają z wahań poboru paszy przez cały dzień i częściowo z powodu codziennego zarządzanie i ruchu zwierząt. Dużo zmian w odchodach, w tym zawartość składników odżywczych jego treści, ma ten dobowy wzór zmienności. Duża zmienność  w podobnym okresie dnia może powodować sortowanie dawki przez krowy lub inne problemy zdrowotne, które nie są jednakowe dla wszystkich krów. Ten rodzaj zmienności wskazuje, że dawka pokarmowa i / lub zarządzanie karmieniem wymagają dostosowania.

Specjalista doradza zebranie najmniej pięciu próbek obornika, które wydają się reprezentatywne dla grupy zwierząt. Należy je umieścić na sitach kałowych lub na sitku, a nastepnie delikatnie opłukać przy użyciu węża z wodą pod ciśnieniem. Następnie należy umieścić umytą próbkę na płaskiej ciemnej powierzchnie i zbadać ją pod kątem następujących rzeczy:

Długie cząsteczki włókna – jest to nieuniknione pojawią się jakieś długie cząstki paszy, ale jeśli większość z nich jest nie większa niż 1,25 cm nie ma powodu do niepokoju. Słabe trawienie pasz może być spowodowane składem włókna (pasze niskiej jakości) lub zdolnością zwierzęcia do trawienia skarmianych pasz (źle zbilansowane dawki).

Cząstki ziarna – jelito cienkie może trawić skrobię, umożliwiając krowie wykorzystanie tego składnika odżywczego. Jednakże ilość strawionej skrobi jest ograniczona przez tempo przejścia trawienia przez jelito. Niewielkie ilości ziarna będą obserwowane w kale prawie wszystkich wysokowydajnych krów. Jest to nieuniknione, ponieważ u wysoko produkcyjnej krowy wysoka częstotliwość pobierania paszy i szybki wypływ treści pokarmowej ze żwacza. Ponadto te krowy wymagają wyższej koncentracji energii, a co za tym idzie diety wysokoziarnistej, aby zaspokoić ich potrzeby energetyczne. To często tworzy sytuację, w której wprowadzana jest skrobia w ilości wyższej niż może ona być wykorzystana w żwaczu. Nadmiar ziarna powinien być zminimalizowany i musi być monitorowany stale przez doradcę żywieniowego. Przygotowanie niezbędnej ilości ziarna i zakres przetwarzania ziarna w celu optymalizacji trawienie u wysokowydajnej krowy jest ważną częścią wyzwania żywienia krów mlecznych i może różnić się w zależności od krów i grup żywieniowych. Trawienie skrobi jest zoptymalizowane, gdy inne wymagania dietetyczne są spełnione w żwaczu. Zaleca się próbę zminimalizowania poziomu ziarna w kale ale zrozumiałe jest, że niektóre ziarna zawsze będą  obecne, gdy krowy są karmione odpowiednią do zapotrzebowania ilością pasz treściwych.

Badanie żywienia i praktyk zarządzania, ocena kału może pomóc wyjaśnić problemy z wykorzystaniem składników odżywczych związanych ze zdrowiem zwierząt. Łączenie informacji na temat oceny odchodów ze zdrowiem krowy, wydajnością i dobrostanem mogą być cennym źródłem do zrozumienia interakcji między dawką żywieniową a zwierzęciem. Ocena obornika jest  subiektywna. Jest to jedno z wielu narzędzi, którego doradca żywieniowy może użyć w celu do wybrania najlepszego  programu karmienia krów mlecznych.