Poniżej piszemy o wybranych maszynach, które są dostępne w ofercie takich firm jak: Euromilk, Göweil, Kverneland, Kuhn, Metal-Fach, McHale, Unia Sp. z o.o., Pronar oraz Sipma.

Owijarki stacjonarne walcowe
Największą grupę produktową stanowią walcowe owijarki stacjonarne, zawieszane na przednim lub tylnym TUZ-ie ciągnika, ewentualnie wysięgniku ładowarki. Są najczęściej wybierane przez małe obszarowo gospodarstwa, posiadające kilka lub kilkanaście hektarów użytków zielonych.

Owijarki wymagają załadunku beli z wykorzystaniem oddzielnej maszyny. Wyładunek beli umożliwia przechylny stół roboczy. Stoły takich owijarek napędzane są silnikami hydraulicznymi zasilanymi z hydrauliki ciągnika. Maszyny najczęściej owijają baloty o średnicy od 1 do 1,6 m. Takie baloty wytwarzają najczęściej posiadane przez rolników prasy stałokomorowe. W konstrukcjach tych owijarek baloty można owijać folią o szerokości 50 lub 75 cm. Owijarki walcowe są wyposażane w licznik bel, który wskazuje aktualną ilość owinięć beli folią oraz informuje o zakończeniu cyklu owijania beli. Dużą zaletą prostych zawieszanych owijarek jest nieduża moc współpracującego z nimi ciągnika, która najczęściej nie przekracza 40 KM.

                  Najbardziej popularne owijarki to zaczepione na TUZ ciągnika stacjonarne maszyny wyposażone w silnik hydrauliczny zasilany z hydrauliki ciągnika

Na rynku tej grupy stacjonarnych owijarek przeważają producenci krajowi. Jednym z nich jest SIPMA, która oferuje model OS 7500 Tekla przeznaczony dla małych gospodarstw. Maszyna jest wyposażona w podajnik folii o szerokości 0,5 i 0,75 m. Owijarkę można doposażyć w stawiacz balotów oraz obcinacz folii. Inną propozycją jest owijarka OS 7510 Klara, która oferuje samozaładunek beli, co umożliwia chwytak umieszczony z tyłu maszyny.

Krajowym wytwórcą owijarek stacjonarnych jest także Metal-Fach. W ofercie tej firmy jest dostępna owijarka Z560 owijająca baloty o średnicy 1,0–1,2 m. Stacjonarną maszyną jest także owijarka bel Z561. Jest napędzana silnikiem elektrycznym poprzez motoreduktor. Maszyna może być agregowana z ciągnikiem za pomocą trzypunktowego układu zawieszenia.

Kolejnym krajowym producentem stacjonarnych owijarek walcowych jest Unia Sp. z o.o. W ofercie tego wytwórcy jest dostępna owijarka Fala E. Standardowym wyposażeniem maszyny jest podajnik folii o szerokości 750 mm z automatyczną regulacją napięcia oraz sterownik, który umożliwia zaprogramowanie liczby owinięć oraz zainicjowanie procesu owijania.

Stacjonarne owijarki oferują zagraniczni producenci. Jednym z nich jest francuska firma Kuhn. W ofercie firmy znajduje się owijarka RW 1110. W konstrukcji maszyny zastosowano 4-pasowy stół obrotowy, który zapewnia łagodny wyładunek bel. Owijarkę można wyposażyć w napinacz folii e-TWIN, który znacznie skraca czas owijania balotu oraz znacznie redukuje koszty folii. Maszyna może być sterowana ręcznie za pomocą dwóch dźwigni z linkami lub elektronicznie za pomocą pilota zdalnego sterowania. W drugim przypadku procedurę ładowania, owijania folią i odstawiania owiniętych folii może nadzorować jedna osoba.

Zagranicznym producentem stacjonarnych owijarek jest firma Kverneland. Znajdująca się w ofercie tej firmy owijarka 7710 owija baloty o średnicy do 1,5 m. Stół do owijania tworzą dwie rolki połączone czterema pasami, które zapewniają przyczepność oraz obracanie się nawet krzywo uformowanej beli. Maszynę wyposażono w hydrauliczny nóż do cięcia folii, który jest sterowany automatycznie za pomocą hydrauliki ciągnika. Owijarka 7710 może być sterowana mechanicznie za pomocą linek lub elektrycznie, z wykorzystaniem pilota bądź joysticka. Opcjonalnie, producent oferuje zdalne sterowanie, które pozwala jednemu operatorowi sterować owijarką oraz prowadzić ciągnik z ładowaczem.

                                                     Ciekawym rozwiązaniem są stacjonarne owijarki obsługiwane za pomocą zdalnych systemów sterowania

Znanym zagranicznym producentem stacjonarnych owijarek do balotów jest irlandzka firma McHale. Stacjonarna owijarka do bel okrągłych serii 991LB jest maszyną obsługiwaną ręcznie za pośrednictwem czterech dźwigni sterujących. Może być napędzana przez ciągnik lub indywidualny zasilacz. Inną propozycją jest obsługiwana zdalnie owijarka 991LBER. Można nią sterować z ciągnika lub ładowarki za pomocą zestawu zdalnego sterowania, co pozwala na obsługę owijarki i układanie bel przy wykorzystaniu pracy tylko jednego operatora.

Owijarki zawieszane
Alternatywą dla mniejszych obszarowo gospodarstw, które nie dysponują dodatkowym ciągnikiem lub ładowarką są owijarki zawieszane na tylnym lub przednim TUZ-ie ciągnika. Są wyposażone w ruchome ramię (tzw. ramię sateliterne), które dokonuje owijania balotu. Elementem roboczym są dwa walce napędzane za pomocą hydraulicznych silników zasilanych z hydrauliki ciągnika. Odpowiadają za obrót balotu, jak również pełnią rolę podbieracza. Rozwiązanie umożliwia jednoczesne owijanie beli i transport na miejsce składowania, a w przypadku zastosowania ładowarki, układanie na pryzmie. Rozładunek owiniętej beli następuje poprzez rozwarcie walców za pomocą siłowników hydraulicznych. Dzięki temu, podbieranie balotu z pola, owijanie i składowanie w określonym miejscu jest realizowane za pomocą jednego ciągnika. Samozaładowcze owijarki zawieszane są dostępne w ofercie zarówno polskich jak i zagranicznych producentów.

Krajowym wytwórcą tych maszyn jest Metal-Fach, który oferuje model Z529. Zagranicznymi producentami są: Göweil (owijarka G1015), Kverneland (model 7820), Kuhn (RW 1200), oraz McHale (W 2020).

                       Najbardziej wydajne owijarki, to maszyny wyposażone w napędzane podwójne ramiona, na których znajdują się napinacze z rolkami folii o szerokości 75 cm

Owijarki przyczepiane samozaładowcze
Dla gospodarstw sporządzających co najmniej kilkaset balotów sianokiszonki rocznie, racjonalnym rozwiązaniem są przyczepiane owijarki samozaładowcze. Maszyny oferują samoczynny załadunek i wyładunek, który zapewnia skrócenie czasu przygotowania owijarki do kolejnych cyklów owinięć. Samozaładowcze owijarki są produkowane w wersji z tylnym, bocznym lub przednim chwytakiem załadowczym.

Producentem owijarki z tylnym podbieraczem jest Metal-Fach. Załadunek owijarki Metal Fach Z237 polega na podjechaniu do balotu tyłem z przechylonym stołem, a następnie uruchomieniu chwytaka. Owijanie może odbywać się w czasie przejazdu do następnego balotu. Po zakończeniu owijania, balot może być ustawiony na podłożu za pomocą ramienia chwytaka.

Owijarki z przednim lub bocznym załadunkiem
Większe wydajności oferują przyczepiane owijarki z przednim lub bocznym załadunkiem. Są one dostępne w ofercie wszystkich czołowych producentów zarówno krajowych jak i zagranicznych.

Jednym z krajowych wytwórców jest Metal-Fach. Firma ta jest producentem owijarki Z577, w której zastosowano boczny podajnik bel oraz modeli Z593 i Z598 z załadowczym chwytakiem czołowym. Owijarki posiadają programowalny licznik wskazujący aktualną liczbę owinięć beli, czas pracy, liczbę owiniętych bel w ciągu godziny oraz zmiany dziennej.

Kolejnym krajowym wytwórcą samozaładowczych owijarek jest firma Pronar. Owijarkę Z245 wyposażono w boczny system załadunku oraz elektryczną konsolę sterującą.
Rodzimym producentem samozaładowczych owijarek jest Sipma, która oferuje cztery modele. Mogą być one sterowane mechanicznie lub elektronicznie. Ta druga opcja oferuje ręczne, półautomatyczne lub automatyczne obsługiwanie owijarki.

Za pomocą pilota sterowana jest samozaładowcza owijarka Gucio H produkowana przez Unię. Jest wyposażona w pilot, który pozwala na automatyczny lub manualny tryb pracy owijarki, umożliwia zaprogramowanie liczby owinięć oraz informuje operatora np. o zerwaniu folii.

Elektronicznym sterowaniem dysponuje owijarka Scorpio, której producentem jest firma Euromilk. Maszynę można doposażyć w kamerę do obserwacji maszyny i jej otoczenia.
Do zagranicznych wytwórców samozaładowczych owijarek przyczepianych należy firma Kuhn oferująca dwa modele RW 1410 i RW 1610. Mogą być obsługiwane za pomocą linkowych dźwigni lub terminala sterującego.

Tego typu maszyny oferuje także firma Kverneland. Model 7730 jest oferowany do owijania bel o masie do 1200 kg. Owijarka 7740 owija baloty o masie do 1400 kg i może być obsługiwana mechanicznie bądź za pomocą joysticka lub terminala.

Zagranicznym producentem owijarek samozaładwoczych walcowych jest firma McHale. Irlandzki producent oferuje maszyny serii 991 z bocznym chwytakiem. Podstawową maszyną w tej gamie jest sterowana ręcznie owijarka 991BC wyposażona w sterownik, który monitoruje proces owijania bel. Inne maszyny tej serii wyposażono w elektroniczny panel sterownia.

Owijarki z systemem 2D lub 3D
W niektórych modelach owijarek samozaładowczych zastosowano system owijania z dwoma ramionami. Takie maszyny oferuje Göweil (model G5020), Kverneland (model 7580) oraz Kuhn (owijarka RW 1810).

Producenci maszyn z dwoma ramionami oferują dwie techniki owijania bel. Są to systemy 2D i 3D.

W systemie 2D cykl owijania trwa około 50 s, dzięki czemu do owinięcia balotu wystarczy jedynie osiem obrotów ramion. Takie owijanie daje możliwość oszczędzenia czasu pracy.

W cyklu 3D owijanie jest realizowane w dwóch etapach. W pierwszym etapie ma miejsce owijanie obwodowe przy poziomym położeniu podajników folii. Następnie realizowane jest owijanie powierzchni bocznych przy pionowym położeniu podajników folii. W systemie 3D czas owijania jest dłuższy niż w układzie 2D i trwa ok. 65 s. Jednakże rozwiązanie to pozwala zmniejszyć zużycie folii o około 25 proc.

dr inż. Jacek Skudlarski
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie