Program bioasekuracji został wprowadzony w wyniku narastającej liczby przypadków afrykańskiego pomoru świń w woj. podlaskim w roku 2015.
Celem programu było doprowadzenie w przyjętym rejonie do sytuacji, w której produkcją trzody chlewnej będą zajmowały się wyłącznie gospodarstwa o najwyższym poziomie bioasekuracji, co zabezpieczy przed przedostaniem się wirusa do stad.
Najwyższa Izba Kontroli w przeprowadzonej kontroli pt. „Realizacja programu bioasekuracji jako element zwalczania afrykańskiego pomoru świń” miała ustalić, czy cele programu bioasekuracji zostały osiągnięte oraz czy prawidłowo wydano pieniądze na jego realizację.
Kontrolą objęto realizację programu w okresie od 28 kwietnia 2015 r. do 30 czerwca 2017 r. na obszarze 23 gmin w 5 powiatach woj. podlaskiego - augustowski, białostockim, hajnowskim, sejneńskim i sokólskim.
Cel programu bioasekuracji nie został osiągnięty
- Wyniki kontroli wykazały, że główny cel programu nie został osiągnięty. Nie doprowadzono bowiem do sytuacji, by na obszarze kontrolowanym świnie były utrzymywane wyłącznie w gospodarstwach o najwyższym stopniu bioasekuracji - powiedział na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wojciech Kutyła wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli.
Kontrola wykazała, że program nie mógł być skutecznie realizowany już w dacie wprowadzenia. Nie uwzględniono faktu, że w 90% gospodarstw objętych programem utrzymujących od 1 do 50 sztuk wprowadzenie zasad bioasekuracji było nieuzasadnione ekonomicznie i w praktyce nie było realizowane. Modernizacja gospodarstw w tym zakresie była znikoma.
Właściciele stad świń złożyli 46 wniosków o refundację kosztów na łączną kwotę 90,7 tyś. zł. Stanowiło to tylko 3,2% gospodarstw utrzymujących świnie.
Przyjęte w programie zasady nie pozwalały na wydawanie decyzji administracyjnych nakazujących likwidację stada nawet w przypadkach rażących naruszeń określonych przepisami prawa wymogów bioasekuracji.
Wnioski NIK
NIK złożył wniosek do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rozważenie wprowadzenia zmian w programie bioasekuracji umożliwiających likwidację stad świń każdorazowo w przypadku stwierdzenia niespełniania wymaganych zabezpieczeń przeciwepizootycznych. Kolejny wniosek został złożony do Głównego Lekarza Weterynarii o wzmocnienie nadzoru nad działaniami Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie sposobu realizacji programu bioasekuracji.
Brak determinacji w redukcji dzików i egzekwowaniu programu bioasekuracji
Negatywną opinię dotyczącą programu wydał także Krajowy Związek Pracodawców -Producentów Trzody Chlewnej.
- Zgadzamy się z oceną NIK. Naszym zdaniem administracji rządowej zabrakło determinacji zarówno w egzekwowaniu programu bioasekuracji stad świń jak i redukcji populacji dzików. A przecież od dawna wiadomo, że są to dwa kluczowe elementy walki z wirusem ASF - mówi Aleksander Dargiewicz.
