• Rośnie średnia wielkość stad trzody chlewnej. W ciągu ostatnich 5 lat zwiększyły się ponad 2,5-krotnie.

• Niestety, w ostatnim roku zlikwidowano co trzecie stado.

• Najbardziej ucierpiały małe gospodarstwa, w których utrzymywano do 10 świń. Zniknęła połowa.

• Pogłowie wynosi 10,1 mln i jest o 10% mniejsze niż 12 miesięcy temu.

• W 20% hodowli jest skupiona prawie cała produkcja (86% krajowego pogłowia trzody).

• Trudna sytuacja na rynku wpływa na postępującą profesjonalizację hodowli.

12 stycznia br. w Polsce było zarejestrowanych 70 tys. stad trzody chlewnej – wynika z informacji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). W porównaniu z początkiem 2021 r. ich liczba zmniejszyła się o ponad 32%, a w porównaniu z końcem 2019 r. – o ponad 41%.

Na przestrzeni ostatniego roku każdego dnia w Polsce ubywało średnio po 92 stada. Najbardziej dramatyczna sytuacja panowała w pierwszym kwartale roku, kiedy hodowcy likwidowali nawet 250 stad dziennie. Od kwietnia trend ten wyraźnie spowolnił.

Na decyzję o rezygnacji z hodowli wpływ miały przede wszystkim nieopłacalna produkcja
i rozprzestrzeniająca się epidemia Afrykańskiego pomoru świń (ASF). Z powodu ASF wszystkie województwa, w części lub całości, objęte są ograniczeniami.

Pogłowie mniejsze o 10%

Choć Wielkopolska jest najważniejszym regionem hodowli świń w Polsce, to w niej odnotowano jedne z największych procentowych spadków pogłowia w ciągu roku – o 21%, tj. 670 tys. sztuk. Przełożyło się to na 3% zmniejszenie udziału regionu w krajowym pogłowiu – do 25%.

W trzech kolejnych województwach o największej liczbie trzody, tj. mazowieckim, kujawsko-pomorskim i łódzkim (łącznie 1/3 krajowego pogłowia) ubyło odpowiednio 9%, 8% i 17% świń.

Jedynymi regionami ze wzrostami są woj. opolskie i zachodniopomorskie. To drugie, jak wynika
z danych ARiMR z połowy stycznia br., o 50% zwiększyło swoje pogłowie w ostatnim roku ¹.

W skali kraju wzrost pogłowia w woj. zachodniopomorskim był niewielki. Miał on jednak kluczowe znaczenie do zmniejszenia spadku pogłowia w Polsce w porównaniu z listopadem 2021 r. (świętokrzyskie, łódzkie i lubelskie jako jedyne odnotowały wzrosty względem listopada 2021 r.,
ale łącznie tylko o 43 tys. świń).

Całkowite pogłowie trzody w Polsce na 12 stycznia br. wyniosło 10,1 mln sztuk i było o 10% niższe niż na początku minionego roku. Półtora miesiąca temu pogłowie liczyło 9,9 mln sztuk. Jako że
za zmianę odpowiada jedno województwo i jest zdecydowanie za wcześnie, aby wyciągać jakiekolwiek wnioski.

Postępująca profesjonalizacja hodowli

W ostatnim roku hodowcy likwidowali stada trzody chlewnej niezależnie od ich wielkości. Znaczny spadek ich liczby dotyczył przede wszystkim małych hodowli. Zniknęło co drugie gospodarstwo liczące do 10 świń i co czwarte – od 11 do 100 świń. Najrzadziej likwidowane były stada powyżej 101 świń – ich liczba spadła o 15%.

Najmniejsze gospodarstwa zamykane były m.in. w wyniku decyzji administracyjnych dotyczących niespełnienia wymogów bioasekuracyjnych dla stref zagrożonych i zapowietrzonych ASF. Dodatkowo prowadzenie hodowli poniżej kilkuset świń obecnie jest jeszcze mniej opłacalne niż w poprzednich latach. W związku z sytuacją rynkową postępuje dalsza profesjonalizacja hodowli.

Hodowle do 100 świń stanowią obecnie 81% liczby stad w Polsce, znajduje się w nich jednak jedynie 14% krajowego pogłowia. Z kolei hodowle powyżej 100 odpowiadają za 19% stad krajowych i 86% pogłowia. Jednocześnie w 2 tys. największych stad hodowana jest ponad połowa krajowego pogłowia świń.

Stada większe o 1/3

W połowie stycznia w jednym stadzie hodowanych było średnio 145 świń. Oznacza to, że w ciągu roku średnia wielkość stada zwiększyła się o 1/3. 20 lat temu, gdy hodowla trzody była niezwykle rozproszona, stada liczyły średnio 25 świń, czyli były prawie sześciokrotnie mniejsze.

Polska w porównaniu z krajami przodującymi w hodowli trzody chlewnej wciąż posiada małe stada. Stado w Niderlandach jest średnio 19 razy większe, a w Danii – 26 większe niż w Polsce.

Źródło: Gobarto Hodowca Sp. z o.o.

W ramach programu integracji tuczu Gobarto 500 w powiecie mieleckim na Podkarpaciu powstała nowa hodowla trzody chlewnej.

Na polskim rynku cena skupu żywca wieprzowego spadła o 10-20 groszy w stosunku do cen sprzed tygodnia. Wielu ekspertów spodziewa się wzrostu podaży tuczników na europejskim rynku w nadchodzących tygodniach – poinformował Krajowy Związek Pracodawców – Producentów Trzody Chlewnej.

Branża trzody chlewnej dosyć mocno odczuwa negatywne skutki pandemii. Ceny żywca w krajowych skupach spadły już w okolice 4,20 zł/kg i mniej. W bardzo trudnej sytuacji znaleźli się rolnicy, którzy w okresie wysokich cen kupowali warchlaki w Dani czy Holandii. W wielu przypadkach muszą oni dołożyć do prowadzonej hodowli. Bardziej opłacalna może być hodowla w cyklu zamkniętym.

Do 15 czerwca 2020 r. został przedłużony termin składania wniosków przez tych rolników, którzy chcą ubiegać się w ARiMR o pomoc finansową z PROW 2014-2020 w ramach działania „Dobrostan zwierząt”.

Prezes UOKiK wszczął postępowania wobec firm stosujących tzw. tucz kontraktowy. Pod lupę wzięto spółki Agrifirm i Agri Plus, które mogą w nieuczciwy sposób wykorzystywać swoją przewagę kontraktową wobec hodowców trzody chlewnej. Zastrzeżenia związane są ze sposobem ustalania końcowego wynagrodzenia dla rolnika.

Komisja Europejska rozważa możliwość wprowadzenia zmian legislacyjnych pozwalających na dopuszczenie do stosowania w żywieniu zwierząt gospodarskich (drób, trzoda chlewna) przetworzonych białek pochodzenia zwierzęcego.

Krajowy Związek Pracodawców – Producentów Trzody Chlewnej wyraził opinię na temat kierunku w jakim zmierza polska legislacja. Ewentualne wejście w życie proponowanych przepisów może jeszcze pogorszyć sytuację potencjalnych inwestorów chcących wybudować fermy 210 DJP.