Obecne przepisy od 1 stycznia 2017 roku wprowadziły możliwość sprzedaży produktów bezpośrednio z gospodarstw rolnych konsumentom końcowym. Do 20 tysięcy złoty przychodu rolnicy prowadzący sprzedaż w formie rolniczego handlu detalicznego nie płacą podatku. Przy przekroczeniu tej wielkości, do 150 tysięcy euro, płacą podatek w wysokości 2%.

- Mamy kilkaset tysięcy małych gospodarstw rolnych, które nie produkują na rynek, ale czasem posiadają nadwyżki i mogą sprzedawać swoje produkty – powiedział minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel otwierając spotkanie poświęcone perspektywom rozwoju rolniczego handlu detalicznego, które odbyło się w ministerstwie w dniu 25 kwietnia 2018 r.

Aktualnie obowiązujące przepisy prawa żywnościowego zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym umożliwiają rolnikom zastosowanie następujących form działalności:

Produkcja podstawowa (surowce pochodzenia zwierzęcego i roślinnego) – działalność taka podlega rejestracji i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności odpowiednio przez Inspekcję Weterynaryjną (surowce pochodzenia zwierzęcego) albo Państwową Inspekcję Sanitarną (surowce pochodzenia roślinnego), a wymagania higieniczno-sanitarne określają dla takiej działalności przepisy Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim rozporządzenie nr 852/2004. W ramach tej formy działalności możliwe jest m.in. zbywanie żywności na rzecz sklepów, stołówek, jadłodajni, gospodarstw agroturystycznych, czy restauracji.

Sprzedaż bezpośrednia (surowce pochodzenia zwierzęcego oraz mięso drobiu, zajęczaków i zwierząt łownych) – działalność taka podlega rejestracji i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności przez Inspekcję Weterynaryjną, a wymagania z zakresu bezpieczeństwa żywności określa dla takiej działalności rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. poz. 1703). W ramach ww. działalności sprzedaż ww. produktów prowadzi się konsumentowi końcowemu lub do zakładów prowadzących handel detaliczny bezpośrednio zaopatrujących konsumenta końcowego (np. sklepów, stołówek, jadłodajni, gospodarstw agroturystycznych, czy restauracji). Do sprzedaży bezpośredniej dopuszcza się przy tym wyłącznie produkty wyprodukowane z własnych surowców przez podmiot prowadzący taką działalność, a taka sprzedaż może być prowadzana na ograniczonym obszarze,

Dostawy bezpośrednie (surowce pochodzenia roślinnego) – działalność taka podlega rejestracji i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności przez Państwową Inspekcję Sanitarną, a wymagania z zakresu bezpieczeństwa żywności określa dla takiej działalności rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. poz. 774). Dostawy bezpośrednie są realizowane bezpośrednio przez producentów produkcji pierwotnej, którzy dostarczają małe ilości środków spożywczych do konsumentów finalnych lub do zakładów detalicznych zaopatrujących konsumentów finalnych (np. sklepów, stołówek, jadłodajni, gospodarstw agroturystycznych, czy restauracji) i mogą być realizowane na ograniczonym obszarze,

Handel detaliczny (każdego rodzaju żywność) – aktualnie działalność taka podlega rejestracji i zatwierdzeniu i powinna być nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Wymagania z zakresu bezpieczeństwa żywności określają dla takiej działalności przepisy Unii Europejskiej, a w szczególności rozporządzenie nr 852/2004. Istota handlu detalicznego polega na zbywaniu żywności na rzecz konsumenta końcowego,

Rolniczy handel detaliczny (każdego rodzaju żywność) – rolniczy handel detaliczny stanowi jedną z form handlu detalicznego, dla której w przepisach krajowych przyjęto szczególne uregulowania z punktu widzenia przepisów higienicznych i podatkowych. Działalność taka podlega rejestracji i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności odpowiednio przez Inspekcję Weterynaryjną (produkty pochodzenia zwierzęcego i żywność zawierająca jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, tzw. żywność złożona) albo Państwową Inspekcję Sanitarną (żywność pochodzenia niezwierzęcego), co umożliwiono przepisami ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników (Dz. U. poz. 1961). Wymagania z zakresu bezpieczeństwa żywności określają dla takiej działalności przepisy Unii Europejskiej, w tym w szczególności rozporządzenie nr 852/2004, podobnie jak dla handlu detalicznego. W ramach rolniczego handlu detalicznego dopuszcza się zbywanie żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym. Istota rolniczego handlu detalicznego, podobnie jak w przypadku handlu detalicznego, polega na zbywaniu żywności na rzecz konsumenta końcowego,

Działalność marginalna, lokalna i ograniczona (obrobione lub przetworzone produkty pochodzenia zwierzęcego) – działalność taka podlega rejestracji i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności przez Inspekcję Weterynaryjną. Wymagania z zakresu bezpieczeństwa żywności określają dla takiej działalności przepisy Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim rozporządzenie nr 852/2004, natomiast warunki prowadzenia takiej działalności określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. poz. 451). W ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej można prowadzić sprzedaż konsumentowi końcowemu oraz dostawy do innych zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego, na ograniczonym obszarze,

Zakład zatwierdzony (każdego rodzaju żywność) – działalność taka podlega rejestracji i zatwierdzeniu i jest nadzorowana pod względem bezpieczeństwa żywności odpowiednio przez Inspekcję Weterynaryjną (produkty pochodzenia zwierzęcego) albo Państwową Inspekcję Sanitarną (żywność pochodzenia roślinnego), a wymagania higieniczno-sanitarne określają dla takiej działalności przepisy Unii Europejskiej, w tym w szczególności rozporządzenie nr 852/2004 i rozporządzenie nr 853/2004 (produkty pochodzenia zwierzęcego). W ramach tej formy działalności możliwe jest m.in. zbywanie żywności na rzecz sklepów, stołówek, jadłodajni, gospodarstw agroturystycznych, czy restauracji.

Wybór jednej z tych form zależy od indywidualnej decyzji rolnika, który zamierza prowadzić działalność w zakresie produkcji i wprowadzania na rynek danego rodzaju żywności.