Dostosowanie do potrzeb i wymagań rynku zagranicznego i krajowego to podstawowe warunki sprzedaży dużej ilości jabłek po opłacalnych cenach. Jesteśmy producentami dużej ilości jabłek deserowych, ale zbyt małej ilości wysokiej, a jeszcze mniejszej ilości bardzo wysokiej jakości oraz odmian, które lubią zagraniczni i krajowi konsumenci. Duże są różnice potrzeb i wymagań w kraju i zagranicą. Kto się do nich dostosuje swoją produkcją jabłek, ma zapewnione nie tylko wysokie ale nawet bardzo dobre wyniki ekonomiczne. Kto tego jednak nie potrafi, musi się spodziewać niskich cen i trudności w zbycie swoich jabłek deserowych – twierdzi prof. dr hab. Eberhard Makosz z Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych w Lublinie.
Światowy rynek jabłek charakteryzuje się dużą różnorodnością wymagań jakościowych i odmianowych. Najwyższe wymagania są w krajach arabskich. Tam sprzedają się tylko jabłka bardzo wysokiej jakości, koloru czerwonego, po bardzo wysokich cenach. Niższe wymagania są z kolei w krajach wschodniej Europy, w których jest duży popyt na jabłka różnych odmian, średniej jakości. Sama Rosja importuje ponad 1.2 mln ton jabłek deserowych.
Widoczny jest spadek spożycia jabłek w wielu krajach. Znikome, bądź bardzo niskie jest zapotrzebowanie w krajach środkowej Afryki, najwyższe w Austrii i Turcji, ponad 25 kg/mieszkańca. W Polsce, w ciągu ostatnich 20 lat spadło z 25 do 12 kg/mieszkańca. Polska ma możliwość eksportu swoich jabłek na cały świat, w tym 90 - 95 % do krajów europejskich, najwięcej do krajów wschodniej Europy. Aktualnie eksportujemy około 1.0 mln ton jabłek, z dużymi szansami zwiększenia, co najmniej o 300 tys. ton. Warunkiem jest jednak poprawa jakości i pojawi się więcej odmian jednokolorowych. Dotyczy to także rynku krajowego.
Poniżej przedstawione zostaną odmiany jabłek, uprawiane w kraju, które będą odpowiadały w najbliższych latach wymaganiom oraz potrzebom, zarówno rynkowi zagranicznemu jak i krajowemu. Wybierając odmianę należy uwzględnić jej wymagania glebowe i klimatyczne, a te są w Polsce zróżnicowane. Dla zalecanych odmian, najkorzystniejsze warunki są w rejonie Sandomierza i dużego obszaru Dolnego Śląska, zaś najmniej w północno - wschodniej części kraju.
Zalecane odmiany:
Gala i jej paskowane sporty, m.in. Royal Gala i Gala "Schniga"
Jabłka tych odmian dobrze się sprzedają w dużych ilościach i po wysokich cenach na całym świecie, a także w naszym kraju. Wysokie plony dobrej jakości uzyskuje się na żyznych glebach i w ciepłych stanowiskach. W takich warunkach warto uprawiać te odmiany, na szerszą skalę niż do tej pory.
Golden Delicious Reinders
Odnotowuje się dobry zbyt i atrakcyjne ceny tej odmiany w krajach północnej Afryki i wschodniej Europy oraz w naszym kraju. Traci na znaczeniu jednak w krajach zachodniej Europy i USA. Odmiana wykazuje średnie wymagania glebowe. Wymaga cieplejszych stanowisk. Ze względu na duże potrzeby w krajach wschodniej Europy, warto uprawiać na co najmniej dotychczasowym poziomie. W kraju mamy zbyt na jabłka średnicy co najmniej 8.0 cm z pięknym żółtym kolorem.
RedJonaprince, RedJonaprince Select i Jonagored
Zbyt jabłek jest łatwy prawie na całym świecie i w naszym kraju. Odmiany nie mają dużych wymagań glebowych. Można je z powodzeniem uprawiać na dużej powierzchni naszego kraju. Odmianę RedJonaprince uprawia się już na szeroką skalę w Niemczech, Austrii i Holandii. Za kilka lat można się spodziewać nadmiaru jabłek tej odmiany na europejskim rynku. Uprawiając tę odmianę w Polsce, należy ostrożnie podchodzić do dużych nasadzeń. Większość europejskich konsumentów nie lubi jabłek tej odmiany o bardzo ciemnym czerwonym kolorze.
Red Delicious oraz sporty Camspur (Redchief) i RedCap
Cieszą się dobrym zbytem po atrakcyjnych cenach prawie na całym świecie. Jabłka są lubiane przez krajowych konsumentów. Wszystkie te odmiany wymagają bardzo żyznych gleb i ciepłego stanowiska. W związku z tymi wymaganiami, ograniczone są możliwości uprawy tych odmian w naszym kraju. Z dwóch wymienionych sportów ciekawszy jest Camspur, ze względu na atrakcyjniejszy, jaśniejszy czerwony kolor.
Z odmian dwukolorowych nadal duże znaczenie mają Szampion i Idared
Ze względu na dobry smak, odmiana Szampion cieszy się coraz większym zainteresowaniem u europejskich konsumentów. Cenią ja także nasi konsumenci. Drzewa tej odmiany obficie i corocznie owocują. Nie wymagają bardzo żyznych gleb i ciepłych stanowisk. Odmianę można uprawiać na dużej powierzchni naszego kraju, jednak jej wadami są wrażliwość na gorzką plamistość podskórną i szybką utratę jędrności miąższu. W miejscach nisko położonych, drzewa uszkadzane są przez silniejsze mrozy.
Idared
Odmiana jest nadal poszukiwana, ale tylko w krajach wschodniej Europy. Podobnie może być w najbliższych latach. W Polsce ma znaczenie wyłącznie dla przetwórstwa owocowego. Powodem jest niski smak owoców. Tylko jabłka wysokiej jakości, przechowywane w chłodniach ze zmodyfikowaną atmosferą, mają dobry smak, ale dopiero w czerwcu i później. Widoczne jest duże zainteresowanie czerwonymi sportami tej odmiany. Warto je uprawiać na szerszą skalę w naszym kraju, dostosowują wielkość produkcji do potrzeb rynku.
Godne uwagi są jeszcze trzy odmiany, o mniejszych potrzebach niż wyżej wymienione - Elise, Pinova, zwłaszcza jej sport Evelina i Empire.
Z kolei do odmian o niskich potrzebach na rynku europejskim można zaliczyć: Gloster, Jonagold i Ligol, a w naszym kraju jeszcze Lobo i odmiany letnie.
Chciałbym mocno podkreślić, że możliwość zbytu po opłacalnych cenach wymienionych odmian, dotyczy tylko jabłek wysokiej lub bardzo wysokiej jakości – dodaje prof. dr hab. Eberhard Makosz.
